THƯỢC DƯỢC QUÊ TÔI

NGUYỄN THÚY HẰNG

Những ngày cuối năm sau đợt mưa lạnh lê thê, đầu tháng chạp nắng vàng chợt bừng lên rạng rỡ trải dài trên miệt vườn đất bãi quê tôi. Và kìa trên triền sông Hồng đã sáng rực lên sắc hoa chờ đón Tết. Ngút ngát tầm mắt là Violet, Chân chim, Hồng, Cúc, Lan, Lay ơn …và mênh mông là Thược dược. Thược dược long lanh, rực rỡ với muôn sắc màu hồng, tím, trắng, sen, vàng, đỏ… cứ bừng bừng lên khoe sắc trong nắng, trong gió, trong cái lạnh hanh hao dịu ngọt của mùa đông Bắc bộ như biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của miệt vườn màu mỡ đất phù sa. Làng vườn quê tôi là đất trồng hoa, cây cảnh và cây hương dược liệu, nổi tiếng là làng sinh thái của miền châu thổ sông Hồng. Từ đầu tháng Tám khi con nước ròng đỏ au còn mấp mé triền đê người ta đã vùi những cụm củ Thược dược vào đất xốp, và cũng từ lúc đó người làm vườn cần mẫn dầm sương dãi nắng ăn ngủ cùng cây, chăm sóc từng mầm non, từng nụ hoa, từng chiếc lá mong mang lại cho đời vẻ đẹp tươi thắm, hồn hậu của quê nhà. Khi đất nước từng ngày đổi thay, thị hiếu của khách tiêu dùng ngày càng cao, các loại hoa công nghiệp, hoa ngoại quốc, hoa Đà lạt ngày càng lên ngôi chóng mặt thì Thược dược vẫn lặng lẽ khiêm nhường tươi tắn vươn lên nở hoa từ bàn tay dân làng vườn thủy chung son sắt. Thược dược gắn với quê tôi từ bao giờ không biết nữa, chỉ nhớ khi còn bé xíu xiu ngày ba mươi tết tôi đã háo hức ngóng lên bàn thờ gia tiên mê mẩn ngắm nhìn những bông hoa Thược dược rực rỡ như đón chào thông điệp của mùa xuân. Lớn lên chút nữa biết đạp xe qua phà sang thành phố Nam Định vào những ngày cuối năm mưa dầm rét buốt, mặt mũi tím ngắt, chân tay run lập cập vẫn cố gắng đứng bán từng ôm thược dược bên mẹ để mong có được cái Tết no ấm, đủ đầy. Những ngày xưa ấy khi thông thương còn khó khăn, sản phẩm từ mảnh vườn quê là nguồn cung cấp thiết yếu cho người dân từ nông thôn đến thành thị. Trong thời tiết giá lạnh căm căm, người nhà quê bòn mót từng chút hoa quả vườn nhà để mang đi bán. Nào là những rổ táo xoan, táo đường có khi héo sạm vì gió bấc, có khi đỏ ối vì nắng ấm, những mớ mùi già, những bao cà rốt, su hào, bắp cải lũ lượt kéo nhau đi khắp các chợ Nam Định, Thái Bình. Và bên cạnh những mớ hàng rau củ ấy hoa Thược dược quê tôi luôn hiện hữu như một sự đương nhiên góp phần cho không khí chợ Tết thêm ấm áp, vui tươi rực rỡ. Ngày 29, 30 Tết nhà nào đi chợ cũng phải tìm mua cho được một bó hoa Thược dược, bởi không biết tự bao giờ người dân thành phố Nam Định và Thái Bình luôn chuộng loại hoa này kính cẩn dâng lên bàn thờ và trang trí nhà cửa đón chào năm mới. Với họ khi Tết đến Xuân về chưa có lọ hoa Thược dược thì coi như là chưa có tết. Thược dược luôn được người ta nâng niu quý mến bởi Thược dược là hình ảnh tượng trưng cho vẻ đẹp rực rỡ tươi mới của mùa xuân, bởi Thược dược là loài hoa mang hình ảnh của sự thịnh vượng sung túc, hạnh phúc đủ đầy. Hình như thiên nhiên luôn ưu đãi nơi đây nên khí trời dường như trong mát hơn, đất đai màu mỡ hơn, nước phù sa sông Hồng cũng như ngọt lành hơn nên cỏ cây hoa lá bốn mùa tốt tươi, xanh thắm hơn các đồng đất khác.  Đặc biệt là hoa Thược dược gần như là loài hoa thương hiệu của làng vườn Bách Thuận vì chưa có nơi nào trồng được Thược dược đẹp như đất bãi quê tôi. Như một lời hò hẹn, hàng năm trong những ngày tháng một, tháng chạp âm lịch khách mọi nơi lại đổ về nơi đây để chiêm ngưỡng, ngắm nhìn và chụp ảnh cùng Thược dược. Các đài truyền hình trong tỉnh và trong nước cũng lần lượt trở về làm phóng sự, đưa vẻ đẹp của làng vườn lên trang báo chào đón mùa Xuân. Trên triền sông màu mỡ đỏ thắm đất phù sa Thược dược đua nhau vươn lên khoe sắc. Người ta thường ví hoa Mẫu đơn là hoa Vương với vẻ đẹp kiêu sa lộng lẫy thì Thược dược được ví là hoa Tướng với vẻ đẹp mặn mà với những cánh hoa xếp đối xứng tuyệt đẹp tương tự như hoa Sen (Quốc hoa của Việt Nam). Thược dược trắng tinh khôi, thuần khiết mong manh như thiếu nữ mảnh mai e ấp nép vào nhau, với loại hoa này người ta phải nâng niu nhẹ nhàng vì em yếu ớt dễ tổn thương, dễ gãy. Thược dược vàng lại như những chàng trai mạnh mẽ, đầy năng lượng, mập mạp vươn cao, sắc hoa rực rỡ sang trọng như hút hết cái nắng của mùa đông để tỏa ấm cho những nàng Thược dược sen thùy mị nép ở hàng bên với vẻ đẹp dịu dàng, nồng hậu. Nổi bật nhất là những vồng Thược dược đỏ khoe sắc màu rực rỡ thắm tươi. Người ta thường ví Thược dược đỏ là sức mạnh của tuổi trẻ, tượng trưng cho lòng nhiệt huyết đam mê mãnh liệt, cho tình yêu ngọt ngào hạnh phúc vững bền. Thược dược đỏ thường được ưa chuộng khi cắm làm hoa chủ đạo với những loại hoa khác như Cẩm chướng, Violet, Hồng, Lay ơn…Bên cạnh đó Thược dược tím, Thược dược Hồng lại duyên dáng, nhẹ nhàng như những người phụ nữ xinh đẹp, chung thủy chất phác của làng quê luôn niềm nở ân cần mỗi khi đón khách về thăm đất bãi. Và đặc biệt là Thược dược viền đẹp như một nàng 38 tiên bước ra từ cổ tích. Thược dược viền với những cánh hoa tròn xinh bé nhỏ màu đỏ viền trắng kết vào nhau từng lớp, từng lớp thành những bông hoa rực rỡ sắc màu vui nhộn. Nàng đẹp nên khó tính, trồng và chăm rất khó nhưng khi nở hoa lại mê mẩn say đắm lòng người. Bởi thế Thược dược viền là hoa có giá đắt nhất trong các loài hoa Thược dược. Thược dược sinh trưởng trong khoảng thời gian từ bốn đến năm tháng, người làm vườn khéo léo gối vụ để Thược dược hết lớp nọ đến lớp kia nở hoa và tàn lụi từ tháng một, tháng chạp âm năm trước cho tới tháng ba, tháng tư năm sau. Từ sáng sớm cho đến tối mịt từng chuyến, từng chuyến hoa bông kĩu kịt lên đường phục vụ cho việc kết vòng hoa lễ nhưng nhộn nhịp nhất là những ngày giáp Tết người dân cắt cành mang bán. Dòng sông hoa trôi về khắp các ngả đường, từ chợ lẻ nông thôn đến các chợ to sầm uất trong thành phố. Thược dược vốn là thân thảo mềm nên khi vận chuyển phải thật khéo léo kẻo dễ nát lá, gãy cành nhưng khi Thược dược đã lên bình, lên lọ thì cứ đẹp bền bỉ, tươi thắm mãi đến hàng tuần chưa héo. Vì vậy giá thành của Thược dược dao động từ 15 đến 30 nghìn một cành. Trong những ngày tết Thược dược đã mang lại thu nhập không nhỏ cho người làm vườn, có nhà bán được khoảng từ 30 đến 50 triệu tiền hoa. Trung bình mỗi vụ hoa Thược dược cho thu nhập khoảng 300 đến 600 triệu. Với dân làng vườn trong những ngày Xuân tới, Thược dược luôn mang lại niềm vui, sự no ấm và hạnh phúc đủ đầy theo đúng nghĩa. Những ngày cuối năm trên khắp mọi nẻo đường nhịp sống cứ cuộn lên bộn bề hối hả nhưng nơi đây bên dòng sông Hồng đã yên mùa thác lũ, tôi lặng ngắm những vồng hoa rực rỡ thắm tươi bình thản vươn lên đón nắng, đón gió, đón hơi nước ngọt lành của đất trời thiên nhiên, cây cỏ tưởng như khí Xuân đang sóng sánh dâng đầy. 38

NGUYỄN THÚY HẰNG