Hăng say lao động, nhiệt huyết cống hiến cho nghệ thuật chèo, các nghệ sĩ của nhà hát, trong đó có các nghệ sĩ mới được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) nỗ lực biến niềm vinh dự trở thành động lực cố gắng, không phụ niềm tin yêu của Nhà nước và nhân dân.

NSƯT Trần Xuân Du nổi tiếng với các vai hề chèo.

Chắt chiu từng cơ hội làm nghề

Tới thăm Nhà hát Chèo Thái Bình khi các nghệ sĩ, diễn viên đoàn 1 đang dày công phục dựng vở chèo cổ “Quan âm Thị Kính”, chúng tôi có dịp gặp gỡ, trò chuyện cùng NSƯT Trần Xuân Du, diễn viên đoàn 1, phó phòng nghệ thuật của nhà hát – một trong những nghệ sĩ mới được phong tặng danh hiệu NSƯT đợt vừa qua. 37 năm gắn bó với nghề, dấu ấn thời gian như hằn sâu nơi khóe mắt.Nhắc tới nghệ thuật chèo, anh hồ hởi với biết bao chuyện nghề. Có sở trường và niềm đam mê đặc biệt với hề chèo, theo anh, đó là lợi thế vì các cụ vẫn nói “phi hề bất thành chèo” nhưng cũng là khó khăn không nhỏ bởi nhiều vở chèo hiện nay không có vai hề, đồng thời thường vai hề không có nhiều “đất diễn” nên ít được tham gia xét giải trong các kỳ hội diễn toàn quốc. Xác định được khó khăn, cũng như nhiều nghệ sĩ, anh trân trọng từng cơ hội được biểu diễn trên sân khấu, thành quả là 2 huy chương vàng đạt được trong các kỳ liên hoan chèo toàn quốc. 

NSƯT Trần Xuân Du chia sẻ: Huy chương vàng đầu tiên của tôi là sau 22 năm làm nghề, đó vai hề lính tò trong vở “Bát nạn tướng quân”. Dù không phải vai chính nhưng vai diễn này hoàn thiện các yếu tố về hát, múa, diễn và có thời gian trên sân khấu đủ để lột tả số phận, tâm lý nhân vật. Ngoài ra, đến năm thứ 32 trong nghề tôi mới có 1 vai diễn chính được tham gia liên hoan chèo toàn quốc, là vai anh Thiện trong vở “U vẫn đợi con về”. Với mỗi cơ hội tôi luôn trân trọng và chắt chiu bởi tâm niệm đó cũng là cách làm nghề, yêu nghề nghiêm túc. 

Tự nhận mình đã là thế hệ “cao tuổi” tại Nhà hát Chèo hiện nay, NSƯT Trần Xuân Du mong mỏi thông qua hoạt động luyện tập, biểu diễn, mình có thể truyền đạt hết những kiến thức, kinh nghiệm đã được tiếp thu từ thế hệ nghệ sĩ đi trước cho thế hệ tiếp nối để “các em, các cháu luôn hiểu và thấm thía nét đặc sắc riêng có của nghệ thuật chèo Thái Bình, từ đó mới có thể bảo tồn và phát huy tốt nhất”. 

NSƯT Trần Xuân Du (áo xanh) vai anh Thiện trong vở “U vẫn đợi con về” đạt HCV liên hoan chèo toàn quốc. 

“Không có vai diễn nhỏ”

Cũng có số năm gắn bó nghệ thuật cổ truyền gần bằng NSƯT Trần Xuân Du, NSƯT Nguyễn Trọng Vương hiện đang là diễn viên thuộc đoàn 2, Nhà hát Chèo Thái Bình. 36 năm cống hiến cho nghệ thuật cổ truyền, trong đó hơn 30 năm tại đoàn cải lương, nghệ sĩ Trọng Vương đã đạt có nhiều vai diễn để lại ấn tượng trong lòng công chúng yêu nghệ thuật như vai Sáu Mẹo vở “Vĩnh biệt thời lầm lỡ”, vai gia nhân vở “Thằng ngố đi đòi nợ Phật”, vai Bố Đề vở “Huyền Trân công chúa”… Thành công từ các vai diễn đã giúp anh đạt được 6 huy chương bạc, 1 huy chương vàng tại các hội diễn, liên hoan sân khấu toàn quốc. Tâm niệm “không có vai diễn nhỏ, chỉ có người nghệ sĩ chưa trân trọng vai diễn của mình” nên dù gặp nhiều khó khăn khi sau khi Đoàn Cải lương sáp nhậpsang Nhà hát Chèo, NSƯT Nguyễn Trọng Vương luôn nỗ lực học hỏi khẳng định mình ở sân khấu mới. 

NSND Trần Ánh Điện, trưởng đoàn 2, Nhà hát Chèo Thái Bình cho biết: Với chèo, nghệ sĩ đã rất cố gắng làm quen từ kịch bản sân khấu đến việc luyện tập từ dáng đi, cách múa, lời thoại và cử chỉ sao cho phù hợp nhất. Điều đáng mừng là 4 năm mới có 1 kỳ liên hoan chèo toàn quốc nhưng NSƯT Nguyễn Trọng Vương bằng những nỗ lực của mình cũng đã tham gia kỳ liên hoan vào năm 2022 trong vở chèo “Kỳ đồng Nguyễn Văn Cẩm”. Hiện nay, NSƯT Nguyễn Trọng Vương được tin tưởng giao các vai thứ chính trong chèo.

NSƯT Nguyễn Trọng Vương (đứng giữa) với các vai thứ chính trong chèo. 

Mong muốn góp phần lan tỏa nghệ thuật chèo

Thuộc thế hệ nghệ sĩ trẻ của Nhà hát Chèo Thái Bình hiện nay, NSƯT Nguyễn Mạnh Hà, phó trưởng đoàn 1 được tuyển chọn vào nhà hát từ năm 1999. 20 nămgắn bó nghệ thuật chèo, NSƯT Nguyễn Mạnh Hà đảm nhận nhiều vai chính, thứ chính, trong đó có cả những vai phản diện và chính diện đạt huy chương vàng, bạc tại nhiều kỳ hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc. 

NSƯT Nguyễn Mạnh Hà chia sẻ: Tôi luôn ghi nhớ lời dạy của các nghệ sĩ đi trước là để có được vai diễn xuất sắc, mình phải tâm huyết, trau dồi, chú tâm tới vai diễn đó, dành nhiều thời gian luyện tập, trăn trở suy nghĩ cách thể hiện tốt nhất và khiêm tốn lắng nghe, tiếp thu những góp ý, nhận xét của đồng nghiệp, khán giả thì mới có thể đạt kết quả. Với những cố gắng của bản thân mình và lớp nghệ sĩ trẻ của nhà hát hiện nay, chúng tôi mong muốn thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, các trang thông tin cá nhân của nghệ sĩ có thể lan tỏa nhiều chương trình nghệ thuật của nhà hát. Từ đó, khuyến khích mọi người, nhất là thế hệ trẻ yêu thích, tìm hiểu về nghệ thuật cổ truyền nhiều hơn.

NSƯT Nguyễn Mạnh Hà trong vai Lạc tướng vở chèo Thiên duyên huyền tích.

NSƯT Nguyễn Quang Lai, Phó Giám đốc phụ trách Nhà hát Chèo Thái Bình thông tin: Trong đợt trao tặng danh hiệu NSND, NSƯT đợt thứ 10 năm 2024, có 5 nghệ sĩ là NSND Trần Ánh Điện, NSƯT Nguyễn Mạnh Hà, NSƯT Trần Xuân Du, NSƯT Bùi Thiện, NSƯT Nguyễn Trọng Vương là những nghệ sĩ hiện đang công tác tại nhà hát. Đây là những nghệ sĩ xuất sắc, đầy tài năng, luôn tận tâm tận lực với nghề, nêu cao tinh thần trách nhiệm và giúp đỡ đồng nghiệp rất tốt. Trong giai đoạn Nhà hát Chèo đang chú trọng tập trung đào tạo, phát triển sự nghiệp của đơn vị hiện nay, các NSND, NSƯT là những động lực phát triển để công tác bảo tồn, phát huy nghệ thuật truyền thống ngày càng bền vững.

Tú Anh